از زمان بوجود آمدن انسان بر روی کره زمین صرع نیز وجود داشته است . ما امروزه انواع گوناگونی از صرع را شناخته ایم . صرع یک بیماری نیست بلکه فقط نشانه ایست که می گوید قسمتی از مغز کار خود را همیشه بخوبی انجام نمی دهد .

وقتی مغز بطور طبیعی کارکند یک سری امواج الکتریکی از خود ایجاد می نماید که این امواج مانند الکتریسته در مسیر اعصاب مغزی عبور می کند . در حالت تشنج یک جرقه الکتریکی مانند برق در آسمان ایجاد می شود که این جرقه الکتریکی و طوفان الکتریکی بسته به محل خود در مغز علائم و نوع تشنج و صرع را تعیین می نماید . « اپی لپسی » یا صرع حالتی است که یکسری از این تشنج ها و طوفانهای الکتریکی در مغز بطور مرتب و با فاصله زمانی خودبخود ایجاد شده و خاموش شوند .

 یکبار تشنج هیچگاه صرع نیست بلکه دو تا سه بار تشنج می باید رخ دهد تا پزشک تشخیص صرع را مطرح نماید

« انواع صرع  »

صرع عمومی ( ژنرالیزه ) این نوع صرع یا تشنج حالتی است که تمام مغز درگیر اختلال الکتریکی می گردد . فرد مبتلا در این حالت هوشیاری و آگاهی خود را از دست می دهد .

 انواع صرع عمومی عبارتند از :

         الف - صرع بزرگ :

  حمله تشنجی افراد مبتلا به صورت از بین رفتن ناگهانی آگاهی ، سقوط ، زمین افتادن و دست و پا زدن است . در این حالت چشم ها بالا می رود ، دهان کف می کند ، چهره تیره می شود و گاه فرد بی اختیار ادرار می کند .

 حمله از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد و بدنبال آن فرد حالت خواب آلودگی پیداکرده و بتدریج بهوش می آید .

             ب - صرع کوچک :

  در این حالت فقط چند ثانیه حالت مات زدگی ، عدم هوشیاری و حرکات تکراری در لبها دیده می شود .

*‌ صرع موضعی :

 در این نوع صرع فقط قسمتی از مغز درگیر می شود که دو نوع ساده و پیچیده دارد . در صرع موضعی ساده هوشیاری فرد تغییر نکرده و علائم عصبی موضعی رخ می دهد . در صرع موضعی مرکب و پیچیده ، بدنبال تشنجات موضعی ساده فرد هوشیاری خود را از دست داده و احتمالاً بدنبال آن حمله بزرگ صرع بوقوع خواهد پیوست و یا دچار حالتهای روحی خاص می گردد .

 *  صرع مداوم :

حمله صرع طولانی شده و یا پشت سرهم تکرار می شود و شخص مصروع در حین حملات بیهوش می ماند . صرع مداوم یک مورد اورژانس است و نیاز به کمکهای ویژه و درمان مخصوص دارد .

 * علت صرع چیست ؟  

برخلاف نظر عوام که علت را جن زدگی ، سحر شدن توسط دیگران ، آثار گناه ، ضعف اعصاب و بیماری روانی می دانند ، صرع نوعی اختلال در کار سلولهای مغزی است که باعث پخش جریانهای مغزی اضافی بصورت ناگهانی و انتشار آن به سراسر مغز می شود . علت صرع گاه صدمه مغزی ، ضربه ، عفونت و گاه ارثی است . ضربه های دوران بارداری وارد شده بر جنین و فشار بر سر جنین هنگام زایمان ، عفونتها و ضربه های پس از تولد و دوران کودکی ،‌تصادفات و حوادثی که باعث ضربه مغزی می شود ، عفونتهای مغزی و مننژیت ها همگی می توانند باعث ایجاد صرع شوند . عفونتها و ضربه های مغزی از علل شایع صرع هستند .

 * شیوع صرع :

 تقریباً50میلیون نفر در جهان مبتلا به صرع هستند که نیمی از آنها یا درمان نشده یا ناقص درمان می شوند . در کشور ما نیز حدس زده می شود که بیش از یک میلیون بیمار مبتلا به صرع وجود داشته باشد .

 * خطرهای حمله تشنجی :

 بیماری صرع بخودی خود خطر ندارد ، اما اگر آموزش و مراقبت دقیقی در مورد حمله های تشنجی صورت نگیرد می تواند خطرناک باشد . فردی که ناگهان می افتد و یا بیهوش می شود ممکن است دچار جراحت ، شکستگی ،‌ ضربه مغزی و یا خفگی در آب و سوختگی با آتش شود . حملات تشنجی اگر درست معالجه نشود می تواند موجب صدمات جسمی ، اجتماعی و روانی گردد . 

  *درمان صرع :

 خوشبختانه صرع یکی از درمان پذیریرترین بیماریهای عصبی است و داروهای بسیاری برای درمان آن کشف و ساخته شده است که البته همگی باید توسط متخصصین تجویز شوند . با رعایت نکات زیر درمان کاملتر و مطمئن تر می گردد :

•  مصرف داروها منظم و مرتب باشد .
•  حتی یکبار و یک روز هم داروها قطع نشود

•  درمان هرچه زودتر شروع شود

.  *مقدار و دفعات مصرف روزانه دارو کافی و مطابق روشهای علمی و نظر پزشکان معتبر و متخصص در این زمینه باشد .

پس فراموش نکنیم که صرع با دارو قابل کنترل و درمان است .

 طول مدت درمان کامل برای صرع حدود 3 تا 5 سال است . مشروط بر اینکه در این دوره حمله تشنجی تکرار نشود و نوار مغزی طبیعی شود . اگر در طول این دوره حمله ایجاد شود طول دوره بیشتر می شود و قطع دارو خطرناک است .

* هنگام حملات تشنجی چه باید کرد ؟

 1-آرام باشید ، نگران نشوید ، دنبال کمک نروید و داد و فریاد راه نیندازید

2-بیمار را از مکانها و اشیاء خطرناک دور کنید . 

3- با باز کردن یقه لباس و آزاد کردن گردن و چرخانیدن سر یا شانه به یک طرف راه تنفس را آزاد کنید .  

4-از ریختن آب بر روی شخص ، ریختن چیزی در دهان و یا گرفتن دست و پای او خودداری کنید 

5- اگر حمله بیش از 5 دقیقه طول کشید یا دوباره تکرار شد ،‌ ممکن است صرع مداوم باشد که بسیار خطرناک است ، بنابراین او را فوراً به پزشک برسانید .

 6-اگر تشنج همراه با تب است ، بیماری فرد صرع نیست اما حتماً باید تب را با پاشویه پایین آورد و بلافاصله وی را به پزشک رسانید تا اگر حملات طولانی و نوار مغزی غیرطبیعی بود تحت درمان قرار گیرد . 

 * راههای پیشگیری :

 اکثر علل صرع قابل پیشگیری هستند . سازمان جهانی بهداشت شش گام اساسی برای پیشگیری از ابتلا به صرع را بیان کرده است .

 1-مراقبتهای پیش از تولد

2-زایمان بی خطر

3- کنترل تب در کودکان

4-کاهش ضربه مغزی  

5-کنترل بیماریهای عفونی و انگلی

 6-مشاوره ژنتیک

بخاطر داشته باشیم که به شخصیت مبتلایان احترام گذاشته ، مانع تحصیل و اشتغال آنها نشویم ، حقوق اجتماعی این افراد را مراعات کرده و همچنین برخورد ترحم آمیز با آنها نداشته باشیم .

مبتلایان به صرع می توانند پس از مشاوره با پزشک ازدواج کنند ، بدرجات بالای اجتماعی و علمی برسند و شغل دلخواه خود را نیز داشته باشند و از یک زندگی طبیعی بهره مند باشند .

 توصیه های مهم 

 1- از عواملی که باعث حمله می شود خودداری کنید.

2- دارو ها را به موقع وسر وقت استفاده نمائید.

3- مواظب باشید آب بدن شما کم نشود. ( قبل وبعد از ورزش حتما آب بنوشید).

4- از کشیدن سیگار و مصرف الکل خودداری نمایید.

5- قبل از مصرف هر دارویی با پزشک معالج خود مشورت نمایید.

6- مواظب باشید دچار کم خوابی نشوید. و در کل خودد را خسته نکنید.

7- حتی الامکان  از استرس و اظطراب خودداری ویا دوری نمائید.

8- در هنگام ورزش اگر احساس کردید ویا دچار خواب آلودگی و یا  خستگی شدید ،شوید از ورزش کردن بپرهیزید.

9- اگر از افرادی هستید که قبل از حمله متوجه میشوید که حمله به شما دست خواهد داد،فورا در جای امنی وبه پهلو دراز بکشید و حتی المقدور دیگران را خبر سازید.

10- اگر چشمتان  به نور (خورشید،رقص نور و...) حساسیت دارد ،بیرون از خانه حتما از عینک آفتابی استفاده نموده و در صورت بودن رقص نور احتیاطات واجب را انجام دهید.(پشت به نور باشید،چشمتان را ببندید،عینک بزنید حتی اگر دیگرا ن دلیلش را بپرسند) ومهمتر از همه از مجلس خارج شوید که بنظر بهترین کار است.

11- در صورتی که ورزش میکنید از وسایل مراقبتی  آن ورزش استفاده کنید(بخصوص افرادی که دارای صرع شدید هستند)          یادتان باشد که اگر قصد باردارشدن را دارید با پزشک معالج خود  در میان بگذارید